Tiroid bezinin az çalışmasına ‘hipotiroidizm’ adı verilir. Hipotiroidizm, tiroid bezinin az hormon salgılaması nedeniyle oluşan bir hastalıktır. Kan dolaşımında tiroid hormonları (T4 ve T3) düşük olduğundan metabolizma yavaşlar ve bu duruma bağlı şikayet ve belirtiler ortaya çıkar.
Hipotiroidi Nedenleri;
- Haşimato hastalığı: En sık hipotiroidi nedenidir.
- Tiroid bezi ameliyatları sonrasında hormon salgılamaya yetecek kadar doku kalmaz ise hipotiroidi tablosu oluşur. Özellikle tiroid bezinin tamamının çıkarıldığı durumlarda hipotiroidi gelişmesi kaçınılmazdır. Tiroid bezinin sadece bir tarafının çıkarıldığı durumlarda hipotiroidi gelişmeyebilir. Tiroid ameliyatı geçiren hastalarda tiroid hormonlarını ölçmek ve izlemek gerekmektedir. Tiroid bezinin tamamının veya tamamına yakınının alındığı durumlarda tiroid hormon ilaçlarından biri mutlaka alınmalıdır ve bu tedavi ömür boyu devam etmelidir.
- Radyoaktif iyot tedavisi yapılan hastalarda da tiroid bezi tahrip edildiğinden yeteri kadar hormon salgılanamayacağından dolayı hipotiroidi gelişir.
- Nadir olarak bazı ilaçlar (lityum, amiodaron, interferon, interlökin) hipotiroidiye neden olabilir.
- Baş ve boyuna yapılan radyoterapi (ışın tedavisi) sonrası hipotiroidi gelişebilir.
- Şeker hastalarında, kansızlığı olanlarda, romatoid artriti olanlarda sık görülür.
- Kanda yağ düzeyleri (Kolesterol, trigliserid gibi) yüksek hastalarda da hipotiroidi yönünden araştırma yapmak gerekir.
- Depresyonu olan hastalarda, çocuğu olmayan veya adet düzensizliği olan kadınlarda da hipotiroidi aranmalıdır.
Hipotiroidide bazal metabolizma yavaşlar. Bunun sonucu vücuttaki tüm sistemler etkilenir. Kanda tiroid hormonları normal değerlerin altına inerken bu hormonları kontrol eden hipofizden salgılanan TSH hormonu ise yüksek değerlere çıkar.
Hipotiroidiye bağlı bulgular yavaş yavaş gelişir. Günümüzde tanı olanaklarının yaygınlaşması ile birlikte hipotiroidinin ağır klinik formu olan miksödeme seyrek rastlanmaktadır. Hipotiroidinin tedavisi ağır komplikasyonları gelişmediği sürece kolaydır.
Hipotiroidi bulguları;
- Metabolizmanın yavaşlaması hastada halsizlik, yorgunluk ve kilo artışına neden olur.
- Vücudumuzdaki tüm sistemler yavaşlar. Bağırsak hareketlerinin azalması sonucu kabızlık ortaya çıkar.
- Deride kuruluk, solgunluk ve pullaşma gözlenir.
- Gözlerde ellerde ve ayaklarda şişme saptanır.
- Saç dökülmesi ve tırnak kırılması görülür.
- Santral sinir sistemi olumsuz anlamda etkilenir. Hastalarda içe kapanıklık ve depresyon hali vardır. Denge sorunu görülebilir. Halsizlik ve uyku halinin etkilediği hastalarda tepkilerde de yavaşlama belirir. Zihin yavaş çalışır. Hasta eğer yaşlı ise demans hastalığından şüphe edilir. Böyle durumlarda tiroid bezi fonksiyonları araştırılmalıdır.
- Hipotiroidili hastaların sesinde kalınlaşma gözlenir. Ses boğuklaşır.
- Üşüme hissi artar. Hipertiroidinin sıcağa karşı gösterdiği tahammülsüzlüğün aksine hipotiroidide hastalar çok üşürler. Yazın sıcak günlerinde bile üşüme hissi olabilir. Sıcak veya normal olan bir ortamda kat kat giyinme ihtiyacı hissederler. Soğuk havalarda bu hastalarda kas krampları gözlenir.
- Kardiyovasküler sistem de metabolizmanın yavaşlamasından etkilenir. Kalp ritmi azalır. Nabız dakikada 60 kadardır. Tansiyon yükselebilir. Yaşlı hastalarda uzun süreli hipotiroidide kalp yetmezliği gelişebilir ve anjina dediğimiz kalp ağrısı olabilir.
- Menopoz öncesi kadınlarda adet kanama miktarında azalma saptanır.
- Kanda kolesterol düzeylerinde yükselme saptanır.